دمای قطعاتی مثل پردازنده (CPU) و کارت گرافیک (GPU) یکی از مهمترین شاخصها برای سلامت و عملکرد سیستم است. اگر دمای این قطعات بالا برود، مشکلاتی مثل:
افت فریم ناگهانی
ریستارت شدن سیستم
کاهش عمر قطعات
کاهش سرعت پردازش
داغ کردن شدید کیس
به وجود میآید.
به همین دلیل، زیر نظر گرفتن دما و داشتن یک سیستم خنکسازی استاندارد داخل کیس، ضروری است؛ چه برای گیمینگ، چه برای کارهای رندرینگ و چه برای استفاده روزمره.
در این مقاله یاد میگیری:
چطور دمای CPU و GPU را در ویندوز و بایوس چک کنی
بهترین نرمافزارهای مانیتورینگ دما
دمای استاندارد پردازنده و کارتگرافیک چقدر است
دلایل افزایش دما
چگونه گردش هوای کیس را بهترین حالت قرار دهیم
بهترین الگوهای فن کیس
چه زمانی باید خمیر حرارتی عوض شود
و دهها نکته حرفهای دیگر
این مقاله مخصوص کاربران سیستمهای گیمینگ و رندرینگ نوشته شده و تمام نکات سئو نیز رعایت شده است.
CPU و GPU قطعاتی هستند که در شرایط پردازش سنگین، ممکن است به ۷۰ تا ۹۰ درجه برسند. اگر خنکسازی مناسب نباشد، مشکلات زیر رخ میدهد:
سیستم بهطور خودکار فرکانس را کم میکند.
در صورت رسیدن به دمای خطرناک (مثلاً ۹۵ درجه)
پس اولین قدم برای جلوگیری از آسیب، نظارت مداوم بر دما است.
پیش از هر چیز باید بدانیم چه دمایی طبیعی و چه دمایی خطرناک محسوب میشود.
| حالت | دمای CPU |
|---|---|
| Idle (بدون فشار) | 35 تا 50 درجه |
| گیمینگ سبک | 50 تا 65 درجه |
| رندر و کار سنگین | 60 تا 80 درجه |
| دمای خطرناک | بالای 90 درجه |
| حالت | دمای کارتگرافیک |
|---|---|
| Idle | 35 تا 50 درجه |
| گیمینگ | 65 تا 80 درجه |
| رندرینگ و کار سنگین | 70 تا 85 درجه |
| مرز خطر | بالای 90 درجه |
| مرز بسیار خطرناک | 100+ و احتمال آسیب VRAM |
برای مانیتورینگ دما چند روش وجود دارد:
ویژگیها:
نمایش دمای CPU و GPU
نمایش مصرف GPU
نمایش درصد Load
دارد OSD داخل بازی
امکان تنظیم فن کارتگرافیک
این نرمافزار تقریباً استاندارد جهانی مانیتورینگ گیمینگ است.
سبک و دقیق
نمایش دمای تمام قطعات
نمایش ولتاژها و سرعت فنها
مناسب برای تشخیص مشکلات پاور و مادربرد
کاملترین دیتای سختافزاری
نمایش دمای پردازنده، GPU، VRM مادربرد
نمایش حرارت SSD و چیپست
قابل استفاده برای لاگگیری حرفهای
برای کاربران کارتگرافیک:
نمایش دما
کنترل سرعت فن
نمایش میزان مصرف برق
نمایش فرکانس لحظهای
سبک
نمایش دمای تک تک هستهها
مناسب برای تشخیص پردازندههای داغ
در هر مادربرد، یک بخش به نام:
PC Health
Hardware Monitor
System Status
وجود دارد که:
دمای CPU
سرعت فنها
ولتاژهای اصلی
کنترل فنها
را نمایش میدهد.
اما BIOS دمای تحت فشار را نشان نمیدهد؛ فقط در حالت Idle.
فنها نمیتوانند هوا را به خوبی جابهجا کنند.
خمیرهای معمولی بعد از ۱–۲ سال ضعیف میشوند.
Case Airflow مهمترین عامل خنکی سیستم است.
بعضی هیتسینکهای فابریک مناسب گیمینگ نیستند.
در بعضی سیستمها فن فقط روی ۳۰–۴۰ درصد میچرخد.
مانند بازیهای AAA، رندر سهبعدی، انکودینگ ویدیو.
این بخش مهمترین قسمت مقاله است.
اگر گردش هوای کیس درست باشد، دمای CPU و GPU حتی ۱۰ تا ۱۵ درجه کاهش پیدا میکند.
بهترین الگو:
(فنهای Intake)
(فنهای Exhaust)
این الگو همیشه بهترین جواب را میدهد.
حداقل الگو برای گیمینگ:
۲ فن جلو ورودی
۱ فن عقب خروجی
بهترین حالت حرفهای:
۳ فن جلو
۲ فن بالا
۱ فن عقب
این ترکیب بهترین گردش هوا را ایجاد میکند.
علامت جهت جریان هوا روی قاب فنها وجود دارد.
اگر اشتباه نصب شود، جریان هوا وارونه میشود و دما بالا میرود.
ورود گرد و خاک مهمترین عامل افزایش دماست.
کابلهای نامرتب، جلوی جریان هوا را میگیرند.
حتی ۳–۴ درجه اختلاف ایجاد میکنند.
پیشنهاد برای گیمینگ حرفهای:
DeepCool AK400
Cooler Master Hyper 212
Noctua NH-D15
برای CPUهای قویتر مثل Ryzen 9:
240mm
280mm
یا 360mm
بهترینها:
Thermal Grizzly Kryonaut
Noctua NT-H1
Arctic MX-6
خمیر حرارتی باید هر ۲ سال یکبار تعویض شود.
در BIOS میتوانی برای CPU Fan Curve بسازی:
در حالت Idle کمسرعت
در حالت Load پرسرعت
جلوگیری از جهش ناگهانی دما
برای کارتگرافیک از MSI Afterburner استفاده کن.
کیس را داخل میز فشرده نذار.
باید:
۲۰ سانتیمتر فضا از پشت
۵–۱۰ سانتیمتر فضا در سمت چپ
نبودن کنار بخاری یا پنجره آفتابگیر
داشته باشد.
درایورهای AMD و NVIDIA همیشه شامل:
مدیریت بهتر حرارت
آپدیت Curve فن
بهینهسازی برای بازیها
هستند.
میتوانی اطلاعات زیر را روی صفحه بازی نمایش بدهی:
دمای GPU
Load GPU
فرکانس GPU
دمای CPU
Load CPU
VRAM Usage
RAM Usage
FPS لحظهای
این بهترین روش تست خنکسازی است.
اگر نشانههای زیر را داری، باید airflow کیس را بهبود بدی:
CPU روی ۸۵–۹۵ درجه
GPU روی ۸۰+ درجه
صدای زیاد فنها
افت عملکرد در بازی
بوی داغ شدن یا گرمای زیاد از پشت کیس
لگهای ناگهانی هنگام Load سنگین
حتی ۱۰ درجه دما کاهش میدهد.
از طریق BIOS یا MSI Afterburner
اگر بیش از ۲ سال گذشته
جلو (ورودی)، عقب و بالا (خروجی)
کولرهای توانبالا حداقل ۱۰–۱۵ درجه اختلاف دارند.
برای داشتن دمای مناسب CPU و GPU باید:
(MSI Afterburner – HWMonitor – HWiNFO)
CPU بالای ۹۰ درجه = خطر
GPU بالای ۸۵–۹۰ درجه = خطر
(جلو ورودی، عقب + بالا خروجی)
اگر این موارد را رعایت کنید، سیستم همیشه خنک، پرقدرت و پایدار کار میکند.
پستهای مرتبط