این مقاله به بررسی وضعیت فعلی کنترل واردات تراشه، تحریم‌های آمریکا، واکنش چین و تأثیرات این تنش‌ها بر Nvidia و بازار تراشه‌ها می‌پردازد. موضوعاتی مانند چش‌ـ‌م‌ـ‌ه‌ـا (H20, RTX Pro 6000D)، ممنوعیت‌ها، مقررات گمرکی چین، اثرات مالی برای Nvidia، رقابت با تراشه‌سازان داخلی، روند smuggling، و پیامدها برای خریداران قطعات کامپیوتری تحلیل شده‌اند. همچنین توصیه‌هایی برای مشتریان و فروشندگان ارائه می‌شود.
مقدمه
زمینهٔ تحریم‌ها و کنترل صادرات تراشه از سوی آمریکا
اقدامات اخیر چین در کنترل واردات تراشه و ممنوعیت‌ها
تأثیرات مالی بر Nvidia
واکنش شرکت‌ها و بازار جهانی تراشه
روند قاچاق و دورزدن مقررات
تأثیر بر تراشه‌سازان داخلی چین و رقابت
پیامدها برای خریداران قطعات کامپیوتری و فروشندگان در بازار ایران
توصیه‌ها برای خرید در شرایط تحریمی
چشم‌انداز آینده و نتیجه‌گیری
در سال‌های اخیر، کنترل تراشه‌های پیشرفته و تراشه‌های هوش مصنوعی به یکی از نقاط تنش مهم بین قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است. آمریکا با نگرانی از استفاده احتمالی تراشه‌ها در مصارف نظامی و تکنولوژی‌های کلان، قوانین صادراتی را تشدید کرده است. در مقابل، چین در واکنش به این سیاست‌ها، با مقررات وارداتی سخت‌گیرانه‌تر، تلاش برای توسعهٔ تراشه‌سازان داخلی و محدود کردن خرید تراشه‌های خارجی اقدام کرده است. این وضعیت تأثیرات گسترده‌ای بر شرکت‌هایی مانند Nvidia، بازار GPU، مصرف‌کنندگان، و تجارت جهانی قطعات کامپیوتر دارد.
آمریکا طی سال‌های اخیر قوانین صادرات فناوری پیشرفته، به ویژه تراشه‌های هوش مصنوعی، را به عنوان بخشی از استراتژی امنیت ملی و رقابت فناوری با چین افزایش داده است.
یکی از تراشه‌هایی که تحت تأثیر مقررات جدید قرار گرفته، تراشه “H20” از Nvidia است؛ تراشه‌ای که ابتدا برای بازار چین طراحی شده بود تا تحت قوانین سخت‌گیرانهٔ صادرات، قابل فروش باشد. با این حال، اخیراً فروش آن مشروط به دریافت مجوز شده است.
جانشینان و معاونان Nvidia اذعان کرده‌اند که این مقررات صادراتی باعث شده است سهم بازار چین برای Nvidia از حدود ۹۵٪ به حدود ۵۰٪ کاهش یابد.
مقامات چین، از شرکت‌های بزرگ داخلی مانند Alibaba و ByteDance خواسته‌اند که سفارش یا تست تراشه‌هایی مانند RTX Pro 6000D (که مخصوص بازار چین طراحی شده‌اند) را متوقف کنند.
همچنین در بنادر مهم چین، ماموران گمرک شروع به بازرسی‌های سخت‌تر محموله‌های تراشه کرده‌اند، برای اطمینان از این که واردات مطابق با مقررات باشد و تراشه‌هایی که تحریم شده‌اند یا ممکن است از قوانین دور زده شوند به کشور وارد نشوند.
China’s Cyberspace Administration (سازمان فضای مجازی چین) دستورات داخلی صادر کرده است تا شرکت‌ها از به‌کارگیری برخی تراشه‌های Nvidia در پروژه‌های دولتی یا حساس خودداری کنند.
Nvidia پیش‌بینی کرده است که قوانین جدید صادراتی به چین باعث می‌شود که مبلغ ۵٫۵ میلیارد دلار در سه‌ماهه خود به عنوان ضرر (write-down) متحمل شود.
درآمد بالقوه‌ای که Nvidia نمی‌تواند از فروش تراشه‌هایی چون H20 در چین کسب کند نیز چند میلیارد دلار برآورد شده است.
هرچند بعضی تحریم‌ها بعداً با مذاکره و صدور مجوز تا حدی کاهش یافته‌اند، اما عدم قطعیت در قوانین صادرات (چه از سوی آمریکا و چه از سوی چین) فشار مالی و کاری قابل توجهی بر این شرکت وارد کرده است.
شرکت‌ها مانند Nvidia مجبور شده‌اند تراشه‌هایی طراحی کنند که هم با مقررات صادراتی آمریکا مطابقت داشته باشند و هم نیازهای بازار چین را تأمین کنند. مثلاً تلاش‌هایی برای طراحی نسخه‌هایی از تراشه‌ها که عملکردشان کمتر به معنای دقیق قانون باشد یا ویژگی‌های کنترل‌شده دارند.
بازار جهانی تراشه شاهد افزایش تمرکز بر تأمین‌کنندگان داخلی چینی است؛ شرکت‌های چینی تراشه‌ساز داخلی را با حمایت دولتی توسعه می‌دهند تا وابستگی به واردات را کاهش دهند.
همچنین، بازار فروش ثانویه (gray market) و قاچاق تراشه‌ها افزایش یافته است؛ بعضی تراشه‌های ممنوعه یا تحت کنترل از طریق مسیرهای غیررسمی به چین وارد می‌شوند.
گزارش‌ها حاکی‌اند که تراشه‌های پرقدرت Nvidia، از جمله مدل‌هایی که فروششان به چین محدود شده، به صورت قاچاق یا از طریق واسطه‌ها وارد می‌شوند.
در بعضی موارد شرکت‌های واسطه یا کمپانی‌هایی خارج از چین از معافیت‌های قانونی یا عدم نظارت کامل استفاده کرده‌اند برای ارسال تراشه‌ها به بازار چین.
این روند موجب شده باشد که مقررات صادراتی نتواند به‌طور کامل اثرات خود را اعمال کند؛ زیرا تقاضا داخلی بالا است و شرکت‌ها تلاش می‌کنند راه‌هایی برای دسترسی به فناوری‌های پیشرفته بیابند.
چین در واکنش به تحریم‌ها سرمایه‌گذاری را در صنعت نیمه‌رسانا افزایش داده و شرکت‌های دولتی و خصوصی را ترغیب کرده است تا تولید تراشه‌های هوش مصنوعی را تقویت کنند.
عملکرد تراشه‌های داخلی چین به حدی رسیده است که مقامات چینی بعضی تراشه‌های Nvidia را در پروژه‌های داخلی کمتر ترجیح می‌دهند، یا استفاده از آن‌ها را کاهش می‌دهند.
این امر باعث شده است بازار داخلی چین به سمت خودکفایی حرکت کند؛ که به‌صورت بلندمدت ممکن است قدرت رقابتی چینی‌ها را افزایش دهد و جای Nvidia را در بخش‌هایی از بازار کاهش دهد.
ممکن است واردات کارت‌های گرافیک و تراشه‌های هوش مصنوعی از برندهایی مثل Nvidia با تأخیر بیشتر یا قیمت بالاتر همراه باشد، به دلیل محدودیت‌های قانونی، تأخیرات گمرکی و خطرات ارسال از مسیرهای غیررسمی.
موجودی محصولات ممکن است کاهش یابد، که منجر به افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی خواهد شد.
فروشندگان باید دقت کنند که بین تراشهٔ رسمی و نسخه‌هایی که ممکن است در چین ممنوع شده باشند اختلاف قانونی یا ضمانتی وجود داشته باشد؛ خرید از تأمین‌کنندگان معتبر و با گارانتی اهمیت دارد.
خریداران حرفه‌ای هم که پروژه‌های هوش مصنوعی انجام می‌دهند باید به وضعیت قوانین صادراتی توجه داشته باشند تا در آینده دچار مشکل نشوند (مثلاً اگر خرید تراشه‌ای انجام دهند که بعداً وارد فهرست ممنوعیت‌ها شود).
بررسی وضعیت قانونی محصول
قبل از خرید تراشه‌های AI یا کارت گرافیک پیشرفته، مطمئن شوید محصول تحت کنترل یا ممنوعیت رسمی نیست و سندیت قانونی دارد.
گارانتی و پشتیبانی
از فروشنده‌ای خرید کنید که ضمانت معتبر و خدمات پس از فروش دارد؛ زیرا اگر تراشه وارداتی باشد، ممکن است در موارد خدمات سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری مشکلاتی ایجاد شود.
مقایسه جایگزین‌های داخلی یا آسیایی
اگر محصول Nvidia سخت قابل دسترسی یا گران است، گزینه‌های جایگزین داخلی چین یا کشورهای نزدیک (کره، تایوان) را بررسی کنید.
نظارت بر مقررات و اخبار بین‌المللی
قوانین صادرات، تحریم‌ها و مقررات وارداتی ممکن است سریع تغییر کنند؛ پیگیری اخبار معتبر کمک می‌کند تصمیم خرید مطمئن‌تر باشد.
پیش‌بینی هزینه‌های پنهان
هزینه گمرک، مالیات واردات، حمل‌ونقل و احتمال نیاز به واسطه‌ها را در محاسبهٔ قیمت نهایی وارد حساب کنید.
به نظر می‌رسد تنش بین ایالات متحده و چین در حوزهٔ تراشه و هوش مصنوعی ادامه خواهد یافت؛ مقررات صادراتی بیشتر، کنترل سخت‌تر واردات و افزایش حمایت از تراشه‌سازان داخلی چین از روندهای قطعی‌اند.
Nvidia و شرکت‌های مشابه باید راهبردهایی طراحی کنند که هم با مقررات بین‌المللی سازگار باشند و هم بتوانند بازارهای کلیدی را از دست ندهند؛ طراحی تراشه‌های “موافقت‌شده با مقررات”، بهبود زنجیرهٔ تأمین، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و همکاری با شرکای محلی از جمله راهکارها خواهند بود.
برای مشتریان بازار قطعات کامپیوتر، چالش‌ها به قیمت و دسترسی محدود خلاصه نمی‌شود؛ بلکه کیفیت، مشروعیت قانونی و ثبات عرضه در بلندمدت مهم است.
جمع‌بندی: تحریم‌ها و کنترل واردات تراشه‌ها بین چین و Nvidia، نه تنها یک منازعه تجاری، بلکه بخشی از رقابت فناوری بزرگ بین کشورها است. این وضعیت تأثیرات ملموسی بر بازار قطعات دارد: از افزایش قیمت و کمبود تا رونق جایگزین‌های داخلی. اگر خریداران و فروشندگان با آگاهی تصمیم بگیرند، می‌توانند ضمن محافظت از منافع مالی، از فرصت‌هایی که در این وضعیت ایجاد می‌شود بهره‌مند شوند.
پستهای مرتبط